MÜRDE BUDEM ZİNDE ŞODEM GAZELİ ÖZELİNDE ŞEMS-İ TEBRÎZÎ’NİN MEVLÂNÂ’YA TESİRİ

Şems ve Mevlânâ ikilisinin gizem dolu maceraları bugüne kadar en çok merak edilen konuların başında gelmektedir. Mevlânâ’nın Şems’ten sonra büyük bir değişim yaşaması Şems’i anda şahsiyetlerden birisi haline getirmiştir. Biz de bu makalede Şems’in Mevlânâ’ya olan tesirini “Mürde budem, zinde şodem- ”مرده بدم زنده شدم gazelinin özelinde özünde incelemeğe çalışacağız. meşhur uzun gazellerinden gazel; adeta mektup misali onun sonrası değişimini bizlere aktarmaktadır. Zaten kendisi önceki hayatına zâhidâne yaşayış benzetmesi yapıp yine kendisini postnişin (posta oturan- tekke şeyhi) zahit olarak zikreder. Hatta halini âlim ama âşık olmayan Gazzâlî niteleyebiliriz. Zira Mevlânâ, önce bilgi, birikim idi arif değildi. daha ruh duygu durumunu “ölmüş” niteleyen da söylemi destekler niteliktedir. Fakat sadece ruhî (içsel) yönlü olmayıp fiziksel (dışsal) değişimi kapsamaktaydı. Devrin ilim erbapları gibi cübbe giyip sarık takan sakal bırakan adetlerini terk etmektedir. Dolayısıyla burada bütünsel söz konusudur. “aşkın devleti”, talihi”, anahtarı” doğrusu çarşı-pazardan içre saatlerce sema’ edecek değişime uğramıştı. “ham”, ondan uzak düşme dönemini “pişme” sonraki dönemi “yanma” adlandırabiliriz. Üç değişim-gelişim nitelendirilen evreleri “Hamdım, yandım, piştim” sözüyle özetlemektedir. mürşit, mürit tek muradı Şems’e hakiki talebe olabilmekti. Hasılıkelam, şodem” gazeli bütün değişimleri lisanıyla